Jakie są kary za nieprzestrzeganie przepisów bhp?

Obowiązek przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy ciąży zarówno na pracowniku, jak i pracodawcy. Dlatego też każda ze stron ponosi odpowiedzialność za naruszenie zasad bhp, a konsekwencją takiego działania są kary przewidziane w Kodeksie pracy – właściwe ze względu na rodzaj zaniedbania i zajmowane stanowisko.

Jakie są kary dla pracowników?

Obowiązkiem pracownika jest nie tylko znajomość przepisów bhp, ale też udział w szkoleniach bhp i przystępowanie do egzaminów sprawdzających. Znajomość tych przepisów obliguje do wykonywania pracy zgodnej z nimi, w tym między innymi dbałości o stanowisko pracy, stosowanie środków ochrony indywidualnej, zawiadamianie przełożonego o zagrożeniach i wypadku na terenie zakładu pracy, a także poddawania się kontrolnym badaniom lekarskim i stosowania się do zaleceń lekarza.

W przypadku, gdy pracownik zachowa się w sposób naruszający przepisy bhp, może na niego zostać nałożona jedna z kar porządkowych przewidzianych w art. 108 Kodeksu pracy:

• upomnienie,
• nagana,
• kara pieniężna.

Kara upomnienia i nagany może być zastosowana w przypadku nieprzestrzegania przez pracownika:

• ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy,
• przepisów bhp lub przepisów przeciwpożarowych,
• przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwienia nieobecności w pracy.

Kara pieniężna może być zastosowana w przypadkach:

• nieprzestrzegania przez pracownika przepisów bhp lub przepisów przeciwpożarowych,
• stawienia się do pracy w stanie nietrzeźwości,
• spożywania alkoholu w miejscu pracy,
• opuszczenia miejsca pracy bez usprawiedliwienia.

Ważne! Za przesłankę odpowiedzialności porządkowej pracownika uznaje się zachowanie w sposób naruszający przepisy prawa oraz zawinienie, którym może być wina umyślna lub nieumyślna.

Jakie są procedury nakładania kary na pracownika?

O ukaraniu pracownika decyduje pracodawca, przy czym kara nie może być nałożona, jeśli minęło 2 tygodnie od uzyskania informacji o naruszeniu przepisów przez pracownika, a także w sytuacji, gdy minęły 3 miesiące od dopuszczenia się przez pracownika naruszenia. Ponadto, pracodawca nakładając na pracownika karę, musi wziąć pod uwagę rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych, stopień przewinienia, dotychczasowy stosunek pracownika do pracy – przy czym nie musi stopniować kar.

Na przykład. W trakcie kontroli bhp stwierdzono niestosowanie środków ochrony indywidualnej przez dwóch pracowników. Jeden naruszył zasady bhp po praz pierwszy, a drugi po raz kolejny. Jednak pracodawca nałoży taką samą karę na każdego z tych pracowników.

Pracodawca przed nałożeniem kary zawsze musi wysłuchać wyjaśnień pracownika. Jeżeli z powodu swojej nieobecności pracownik nie może złożyć wyjaśnień, dwutygodniowy termin nie rozpoczyna się lub ulega zawieszeniu. Procedura wyjaśniająca rozpoczyna się dopiero w momencie stawienia się pracownika w miejscu pracy.

Ważne! O każdej zastosowanej karze pracownik powinien zostać poinformowany pisemnie, przy czym pracodawca musi wskazać rodzaj i datę naruszenia, a także poinformować pracownika o przysługujących mu prawach.

Jakie są kary dla pracodawców i osób kierujących pracownikami?

Obowiązkiem pracodawcy jest nie tylko zapewnienie warunków pracy zgodnych z zasadami bhp, ale też dbanie o ich przestrzeganie. Każde ewentualne zaniedbania w tej kwestii, nieprzestrzeganie lub naruszenia zasad, może skutkować odpowiedzialnością:

• za wykroczenie przeciwko prawom pracownika, o których mowa w art. 283 Kodeksu pracy,
• karną przewidzianą w art. 281-221 Kodeksu pracy,
• odszkodowawczą powództwa cywilnego.

Za co pracodawca może zostać ukarany?

Za wykroczenia przeciwko prawom pracownika, o  których mowa w art. 283 Kodeksu pracy pracodawca lub osoba kierująca pracownikami może zostać ukarana karą grzywny w wysokości od 1000 do 30 000 zł.

W przypadku szczególnie drastycznych naruszeń w zakresie bhp pracodawca, jak również osoba kierująca pracownikami  może ponieść odpowiedzialność  karną. Przypadki takich naruszeń określone zostały w art. 220-221 Kodeksu karnego.

Pracodawca jest odpowiedzialny przede wszystkim za zapewnienie bezpieczeństwa i higieny pracy. Jeśli nie dopełni swoich obowiązków w tej kwestii, narażając tym samym pracowników na utratę zdrowia lub życia, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Jednak może się zdarzyć, że zaniedbania pracodawcy nie są zamierzone, a nieumyślne. W takiej sytuacji podlega karze pozbawienia wolności do roku, ewentualnie karze ograniczenia wolności lub grzywnie. Ponadto, jeśli pracodawca dobrowolnie usunął grożące niebezpieczeństwo, nie będzie podlegał przewidywanym karom.

Pracodawca ma również obowiązek zawiadomić właściwe organy o wypadku przy pracy lub chorobie zawodowej. Konsekwencją zatajenia tych informacji przez pracodawcę może być kara grzywny w wysokości 180 dziennych stawek, a nawet  kara ograniczenia wolności.